پنجشنبه 23 مهر 1388

اعدام کودکان را لغو کنید

بيانيه مشترك شبكه عربي حقوق بشر مصر و كمپين بين المللي بين المللي حقوق بشربا عنوان:
عمادالدین باقی در کتاب جدید خود به بحث لغو اعدام کودکان بر اساس قوانین شرعی و بین المللی می پردازد.

قاهره – 23 مهر 1388- شبکه عربی اطلاعات حقوق بشر در همکاری با کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران ترجمه عربی کتاب "مسئله اعدام های زیر 18 سال در ایران، ریشه ها وچاره های فرهنگی و فقهی" را منتشر کرد که نوشته عماد الدین باقی؛ مدافع حقوق بشر ایرانی و برنده جایزه مارتین انالز برای حقوق بشر در سال 2009 است.
عمادالدین باقی تحقیق جامعی را در مورد اعدام کودکان بعنوان مجازاتی که هنوز در برخی از کشورهای اسلامی اعمال می شود در این کتاب عرضه کرده است. مطالعه باقی مبتنی بر مباحث حقوقی در قوانین اسلامی و بین المللی است که در آن باقی به این جمعبندی می رسد که پایان دادن به هر شکلی از اعدام یک ضرورت است از جمله محکومیت اعدام کودکان بخاطر جرایمی که در سن کمتر از 18 سالگی مرتکب شده اند.
کتاب "مسئله اعدام های زیر 18 سال در ایران، ریشه ها وچاره های فرهنگی و فقهی" جلد دوم کتاب "حق حیات" عمادالدین باقی است که در آن باقی بر لغو اعدام کودکان تمرکز کرده و این بحث را تا آنجایی پیش می برد که نشان میدهد که قوانین اسلامی از لغواعدام کودکان حمایت می کنند و ادامه می دهد که کشورهای اسلامی می توانند این مجازات را از قوانین مجازات خود حذف کنند.
نویسنده این کتاب مبنای حقوقی و عقلانی اعدام کودکانی که در سن کمتر از 18 سالگی مرتکب جرمی شده اند را در کشورهایی که قوانینشان بر مبنای شریعت اسلامی است، و ایران یکی از این کشورهاست، مورد تحلیل قرار می دهد و به این جمعبندی می رسد که توقف چنین مجازاتی یک ضرورت است. منابع ارجاعی باقی در این مطالعات، آیه های قرآنی؛ قوانین حقوق اسلامی و اصول حقوق بشر است.
کتاب "اعدام کودکان؛ تحقیقی در ریشه ها و راه های قانونی توقف آن" همانند جلد اول آن بخاطر مباحث جسورانه در نقد قانون مجازات در ایران و همچنین مخالفت باقی با برخی از تفاسیر قوانین اسلامی، در ایران ممنوع الانتشار است. عمادالدین باقی بخاطر فعالیت های تحقیقاتی خود در دفاع از حقوق بشر زندانی شد و این تحقیق را در حالیکه در اوین بود ادامه می داد. باقی در تیرماه 1387 از زندان آزاد شد.
عمادالدین باقی بخاطر فعالیت های برجسته حقوق بشری خود و بویژه تلاش برای پایان دادن به مجازات اعدام، جایزه مارتین انالز برای حقوق بشر را در سال 2009 میلادی که یکی از مهمترین جوایز حقوق بشری است دریافت کرد. آقای باقی از طرف 10 سازمان معروف حقوق بشری برای دریافت این جایزه کاندیدا شده بود.
شبکه عربی اطلاعات حقوق بشر و کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران این کتاب را بعنوان یک سند ارزشمند برای کمک به سیاستگذاران، قانونگذاران و متفکرین در کشورهای اسلامی منتشر کرده است تا به آنها اطمینان دهد که مبنای حقوق اسلامی با تلاش برای لغو مجازات اعدام بویژه اعدام کودکان در تضاد نیست و به این ترتیب به آنها کمک می کند تا قوانین جدید را بر اساس منابع اسلامی و معیارهای حقوق بشر تنظیم کنند .
این کتاب برای پاسخ و بحث درباره چهارمسئله تحریرشده است:
1- در ايران عليرغم پذيرش ميثاق بين المللي مدني و سياسي و كنوانسيون حقوق كودك اما همچنان حكم اعدام براي افراد زير18سال صادر يا اجرا مي شود.
2-دلايل و زمينه هاي مذهبي، فرهنگي و حقوقي ادامه صدور احكام اعدام كودكان چيست؟
3-آيا راه حلي براي مشكل (اين نوع خشونت عليه كودكان)وجود دارد؟
4- واقعيت وچند وچون احكام صادر شده در ده سال گذشته چيست؟
نویسنده کتاب، وجود تفكرسنتي فقهي را یکی از مشکلات می داند و ارايه اجتهادي نو براي تاثيرگذاري بر نظام قانون‌گذاري در اين زمينه را مهم ترین راه حل قلمداد می کند. او اهداف خود را ، حساس سازی افكار عمومي نسبت به اين نوع خشونت عليه كودكان ، حساس سازي دستگاه قانونگذاري، ارائه ديدگاه فقهي نو براي تسهيل حل مشكل و تاثير بر دستگاه قانونگذاري خوانده است. در این زمینه سابقه ای در تحقیقات فقهی وجود ندارد.
این کتاب در دو بخش تنظیم شده است. بخش اول،بحث نظری و بخش دوم بحث آماری و نقد پرونده ها است. هرچنداین تحقیق از 1385 آغاز شده و مباحث این کتاب همزمان با اجرای تحقیق به مناسبت های گوناگون منتشر می شده و بخشی از آن که در خرداد1386 در روزنامه هم میهن منتشر شد وتوسط همکاران عفو بین الملل به انگلیسی ترجمه و انتشار یافته و کتاب در نسخه های محدود میان برخی ازروحانیون و مسئولان قضایی و پارلمانی توزیع گردید اما با پیگیری های کمپین بین المللی حقوق بشر و ترجمه آن به عربی توسط شبکه عربی حقوق بشر متن کامل کتاب برای اولین بار توسط کمپین انتشار می یابد.
خلاصه کتاب چنین است که دیدگاه «عدل مقياس دين است نه دين مقياس عدل» را تئوری پایه قرار داده و در چند بخش به استدلال برای نفی اعدام و قصاص افراد زیر 18 سال می پردازد و 13 دلیل و قاعده فقهی و حقوقی را بیان می کند.
1-دليل اول، همان دلایل كلي لغو اعدام در شريعت است که در جلد نخست کتاب حق حیات مورد بحث قرار گرفته است.
2- دلیل دوم، حجيت عرف وسيره متشرعه است و لغو اعدام زير18سال در كشورهاي اسلامي را یک دلیل شرعی می داند.
3- نظریه اتحاد حد بلوغ براي عبادات و مجازات را نقد کرده است و نشان می دهد بلوغ جنسی دلیل بر مسئولیت مدنی و کیفری نیست. در این زمینه به بیان دیدگاه فقهای معاصر و نقد برخی از آنها پرداخته است.
4- در تکمیل بحث قبلی،" تفاوت رشد و بلوغ " را توضیح می دهد و دليل شرطيت رشد(نه بلوغ) را براي مجازات كودكان ذکر می کند.
5- در این بخش می خواهد نشان دهد که حتی با فرض اصل گرفتن بلوغ هم نمی توان سن ثابتی را آنهم سن کم را مبنا قرار داد و طيفي بودن مفهوم بلوغ را در قرآن و اینکه بلوغ را در سن معینی نمی داند توضیح می دهد تا نشان دهد معدل 18 سال یا اندکی کم و بیش با آنچه در قرآن آمده قابل قبول تر است. کتاب فوق در سه قاعده اخیر می خواهد اثبات کند که معیار مکلف شدن شخص در عبادات غیر از معیار کیفر است.
6- در بحث « منع قصاص برای قتل‌های اتفاقی » با استناد به آمار و مستندات بخش دوم کتاب نشان می دهد که تعداد زیادی از محکومان به قصاص کسانی هستند که بدون برنامه و تصمیم و سوء نیت مرتکب قتل شده اند وطبق قوانین فعلی ایران هم مجازات آنان مجازات قتل شبه عمد است نه قصاص. در اینجا به بحث هایي درباره نقش وراثت و محيط و اینکه كودكان مجرم، محصول و قرباني اجتماعي شدن نادرست هستند پرداخته است.
7- "قاعده سلطه" درباره حق تسلط افراد بر مال خویش بحث می کند و اینکه اولویت قطعی عقلی و شرعي در حفظ جان نسبت به مال، بطریق اولی حکم می کند که نظر شارع در مورد مسوولیت‌های کیفری منجر به قتل، باید مبتنی بر رسیدن فرد به سنّ رشد باشد.
8-" قاعده شبهه‌‌و درء" می گوید با ورود کمترین شبهه ای ، اجرای حدود و قصاص متوقف می شود ولذا براساس ابعاد روانشناختي و جامعه‌شناختي جرم كودكان، کل جرائم جنایی در سنین کمتر از 17یا 18 سال مشمول قاده درء می شود.
9-قاعده آسانگيري که آیات و روایات مختلفی برای آن ذکر شده است توضیح می دهد هر جا ميان دو امر داراي "مشقت" و "آساني" و يا آنچه "رحماني‌تر و سودمندتر" براي جامعه يا فرد است يا "سخت‌تر و خشن‌تر"، كدام يك را بايد برگزيد. اين قاعده در اصل در پي ايجاد و تقويت فرصت‌هاي زيست و بهبود براي انسان‌هاست از اين رو قاعده فوق حكم مي‌كند كه در زمينه مجازات براي كودكان و افراد زير 18 سال، اصل بر آسانگيري و ايجاد فرصت و اصلاح آنها باشد نه بر كشتن.
10- پس از آنکه در بحث های قبلی ثابت می شود که افراد با معدل سنی زیر 18 سال مسئولیت کیفری ندارند و باید در کانون های اصلاح و تربیت حبس شوند نه اینکه اعدام گردند، در قاعده« اولويت منع اعدام كودكان نسبت به كودكان جنگي» توضیح داده می شود که چگونه هنگامی که از نظر شرع اسلام در شرایط جنگی اگر کودکان در حال رزم و مسلح نیز اسیر شوند کشتن آنها جایز نیست اما در شرایط عادی که ممکن است تحت تاثیر عواملی خارج از اختیار یا رشد خود مرتکب جنایت شوند به مجازات سنگین می رسند؟
11- قاعده«مصلحت قصاص» در واقع بحثی است که در جلد نخست کتاب بطور مشروح مورد بحث قرار گرفته وبا دلایل قرآنی و تفسیری نشان داده است اجرای قصاص مشروط به این است که حیات اجتماعی را تضمین کند و اگر ثابت شود که چنین مصلحتی در آن وجود ندارد به استناد خود قرآن باید تعطیل شود. وقتی این قاعده درباره افراد عاقل و بالغ صدق می کند به طریق اولی درباره کودکان بیشتر صدق خواهد کرد.
12- در بحث« استفاده از اصل حقوقي تعليق مجازات» توضیح می دهد که فلسفه این اصل بازپروری مجرم است نه نابودی یا حذف جزیی یا کلی مجرم و با همین مبنا نمی توان اعدام کودکان را از این اصل و فلسفه آن استثنا کرد وباید به آنان نیز فرصت اصلاح شدن داد.
13- دليل فطرت از مهم ترین بحث های کتاب است که نشان می دهد این مقوله مهم تاکنون بیشتر در مباحث کلامی مطرح بوده و در علم حقوق وارد نشده است در حالی که اگر بحث فطرت وارد علم حقوق شود معنای آن استفاده از اسلوب عقلانی یا سیره عقلا یا خرد بشری در استنباط احکام و قوانین است و قاعده فطرت هم حکم می کند که کودکان و افراد زیر 18 سال نباید اعدام شوند.
بخش دوم کتاب به بررسی دقیق تمام مطبوعات ده سال گذشته پرداخته و بر اساس این مستندات و برخی احکام صادره دادگاهها برای اولین بار آمارتکان دهنده دقیق و مستندی از کل کودکان محکومان به اعدام در ده سال اخیرکه به 175 نفر رسیده است و احکام اجرا شده و منتظرین اجرای حکم ارائه داده هرچند آن را حداقل آمار واقعی می داند. در بخشی از آنهم به عنوان نمونه به نقد چند حکم دادگاه پرداخته است.
در نهایت اینکه کتاب حق حیات 2 نشان می دهد اعدام های زیر 18 سال نه تنها برخلاف حقوق بشر و کرامت انسان که برخلاف شرع بوده و اگر تاکنون انجام شده به دلیل عدم توجه و اجتهاد در این زمینه بوده است در حالی که ادله کافی بر حرمت و ممنوعیت شرعی آن دلالت دارد و دیگر نباید اجرا شود.
برای پیاده سازی نسخه ای از این کتاب به زبان عربی به وب http://www.anhri.net/reports/e3dam مراجعه کنید.
برای پیاده سازی نسخه فارسی این کتاب به وب سایت http://www.iranhumanrights.info/2008/12/baghirighttolife مراجعه کنید.

------------------------------------------------

اين خبر در سايت هاي زير در دسترس است:
http://persian.iranhumanrights.org/1388/07/haghhayat2
اعدام کودکان را لغو کنيد! معرفی کتاب جديد عمادالدين باقی، کمپين بين المللی حقوق بشر در ايران
http://news.gooya.com/politics/archives/2009/10/094962.php
http://www.iran-emrooz.net/index.php?/news1/19630/
http://www.emadbaghi.com/archives/001093.php#more
http://zamaaneh.com/news/2009/10/post_10831.html
http://www.rouydadnews.info/pages/478.php
http://balatarin.com/search?q=%D8%B9%D9%85%D8%A7%D8%AF
http://radiokoocheh.com/article/7589

اين مطلب از سايت شخصي عمادالدين باقي چاپ شده است!